Na raka jądra najczęściej chorują młodzi mężczyźni w wieku 14 – 35 lat. Zachorowalność na tę chorobę w ciągu ostatnich 30 lat wzrosła aż trzykrotnie. Co roku na raka jądra choruje 1000 Polaków. Nowotwór ten w 95 proc. przypadków może być całkowicie wyleczalny. Warunkiem wyzdrowienia jest wczesne wykrycie choroby. Pięć minut raz w miesiącu – tyle wystarczy na badanie, które może uratować życie
Na raka jądra najczęściej chorują młodzi mężczyźni w wieku 14 – 35 lat. Dlatego tak ważne jest, aby już od 15. roku życia zacząć regularnie samodzielnie badać jądra. Badanie powinno stać się comiesięcznym rytuałem w życiu każdego mężczyzny. Najlepiej zbadać jądra podczas kąpieli lub pod prysznicem. Mężczyźni powinni poznać naturalną budowę swoich narządów płciowych – jedno jądro może być nieco większe od drugiego, a w górnej części można wyczuć zgrubienie, czyli najądrze, które może przypominać mały guzek. To normalne cechy.
– Najczęstszym objawem tego nowotworu jest niebolesny guzek w jądrze. Zmiana może przypominać kamyczek lub podejrzane stwardnienie, którego wcześniej nie było – wyjaśnia dr Tomasz Konecki, kierownik I Kliniki Urologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi.
Jeśli mężczyzna obawia się, czy dobrze wykonuje samobadanie, powinien poradzić się lekarza POZ. W razie potrzeby lekarz da skierowanie do urologa lub androloga, czyli do specjalistów zajmujących się męskimi narządami rozrodczymi.
Przyczyny choroby
Nie są znane dokładne przyczyny powstawania komórek nowotworowych w jądrach. Jednak wiadomo, że w grupie narażonej na zachorowanie znajdują się m.in. mężczyźni, którzy:
- mieli powracające infekcje powodowane przez bakterie i wirusy, które przenoszone są z innego ogniska zapalnego w organizmie do jąder razem z krwią,
- w dzieciństwie przeszli świnkę i mieli stan zapalny jądra – brak odpowiedniego leczenia 10-krotnie zwiększa ryzyko zachorowania na nowotwór w przyszłości,
- przeszli operację przepukliny pachwinowej,
- mieli w rodzinie przypadki zachorowań – są obciążeni genetycznie,
- ich jądro nie wstąpiło do moszny przed ukończeniem 2. roku życia.
Szczepienie dzieci przeciw śwince jest obowiązkowe. Choroba może prowadzić u chłopców do zapalenia jądra, a nawet bezpłodności. Grozi też głuchotą i wirusowym zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych u dzieci.
Profilaktyka to męska sprawa
– Samobadanie jest bardzo ważne i trzeba do niego zachęcać młodych mężczyzn, żeby wyrobili sobie nawyk kontrolowania swojego stanu zdrowia. Wiem doskonale, że młodzi ludzie krępują się i trzeba ich motywować. Jeżeli młody mężczyzna wyczuje palcami jakąkolwiek zmianę w obrębie jądra czy moszny, która go zaniepokoi, powinien skontaktować się z lekarzem urologiem. Nie zwlekać, tylko reagować! – podkreśla dr Radosław Boniecki, adiunkt, I Klinika Urologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi.
Najczęstsze objawy raka jąder
Najczęstszymi objawami raka, które mężczyzna może zaobserwować podczas samobadania są:
- twardy, dobrze wyczuwalny, ale niebolesny guz,
- zaczerwienienie skóry,
- obrzęk, gromadzenie się płynu w mosznie – to daje uczucie rozpierania i dodatkowego obciążenia jądra.
Inne objawy, które mogą się pojawić, to:
- powiększone węzły chłonne zaotrzewnowe,
- bóle pleców i brzucha,
- ogólne osłabienie,
- nagły, nieuzasadniony spadek masy ciała.
Dbaj o siebie
Profilaktyka chorób nowotworowych polega na codziennym dbaniu o siebie. Oto podstawowe zasady zdrowego stylu życia, które możesz stosować:
- nie pal – ani czynnie, ani biernie,
- dbaj o prawidłową wagę ciała i zdrową dietę,
- bądź aktywny, ruszaj się – dostosuj aktywność fizyczną do wieku, stanu zdrowia i upodobań
- ogranicz alkohol,
- chroń się przed słońcem,
- chroń się przed substancjami rakotwórczymi w pracy i promieniowaniem radonowym w domu,
- od 15. roku życia wykonuj samobadanie jąder raz w miesiącu,
- po 40. roku życia regularnie badaj prostatę – poproś lekarza podstawowej opieki zdrowotnej (POZ) o skierowanie do urologa i idź na badanie PSA z próbki krwi. PSA (ang. Prostate Specific Antigen) to swoisty antygen sterczowy – białko produkowane przez komórki nabłonka gruczołowego prostaty, pozwala wykryć raka prostaty i łagodny przerost gruczołu krokowego.
Rak jądra jest uleczalny
Jeśli w jądrze jest guz, urolog najczęściej zaproponuje usunięcie zmienionego jądra. NFZ finansuje protezę jądra, co może być ważne, szczególnie dla młodych mężczyzn.
Nowotwór jądra najpierw daje przerzuty do węzłów chłonnych w jamie brzusznej, dlatego Kolejnym krokiem jest poszukiwanie przerzutów za pomocą badań:
- oznaczenie markerów nowotworowych – substancji wytwarzanych przez nowotwór,
- wykonanie tomografii komputerowej klatki piersiowej, jamy brzusznej i miednicy.
Jeśli rak jądra dał już przerzuty to chory może potrzebować dalszego leczenia: chemioterapii, radioterapii. W przypadku raka jądra lekarze dysponują najskuteczniejszym leczeniem. Ponad 95 proc. pacjentów chorych na raka jądra wraca do zdrowia.
Rak jądra a bezpłodność
Dla młodych mężczyzn u których leczenie raka może spowodować bezpłodność Ministerstwo Zdrowia stworzyło program Onkopłodność. Mężczyźni chorzy na raka, którzy chcą zachować płodność, mają do wyboru: zamrożenie nasienia lub zamrożenie tkanki jądra.