31 sierpnia 1987 roku Wieluńska Kolej Wąskotorowa zabrała pasażerów w swój ostatni kurs. Tym samym zakończyła się historia linii kolejowej otwartej niespełna 71 lat wcześniej – dokładnie 26 września 1916 roku.
W naszym cyklu artykułów przedstawiamy historię wieluńskiej kolejki oraz zachodzące na niej na przestrzeni lat zmiany. Naszą uwagę skupiamy na zlokalizowanych wzdłuż linii stacjach i przystankach oraz tych obiektach, które przetrwały do czasów współczesnych.
Część 2. Ślady dawnej kolejki
Pierwsze lokomotywy kursujące na tej trasie pochodziły z firmy Krauss&Co, następne zakupiono od przedsiębiorstwa Orenstein&Koppel. W składzie Wieluńskiej Kolei Wąskotorowej, której tabor trzeba było odtworzyć po wywiezieniu dotychczas używanego przez Niemców, początkowo znalazła się ciuchcia Cukrowni „Wieluń” oraz parowozy sprowadzone z Sieradza przy wykorzystaniu specjalnej konnej platformy. W dalszych latach tabor był wzbogacany. Korzystano m.in. z parowozu Txb5-1431, Px29-1708 i Px29-17023.
Liczba przystanków i stacji na opisywanej linii nie była stała. W czasie pierwszej wojny światowej istniały przystanki: Niedzielsko, Wieluń, Chotów, Mokrsko, Komorniki, Ożarów, Kowale, Praszka i Zawisna. W rozkładzie jazdy z dnia 24 listopada 1926 r. wymienione są stacje: Wieluń, Chotów, Mokrsko, Komorniki, Ożarów, Kowale, Praszka. Na trasie tej kursowały wtedy cztery pociągi, a czas przejazdu z Wielunia do Praszki trwał jedną godzinę czterdzieści pięć minut.
Ostatni powojenny rozkład jazdy to przystanki: Wieluń Dąbrowa Wąskotorowy, Wieluń Wąskotorowy, Turów, Chotów, Słupsko, Mokrsko Szosa, Mokrsko, Komorniki, Ożarów, Kowale, Praszka Wąskotorowa i Zawisna. Pierwotnie kilometraż tej trasy zaczynał się od Praszki, w okresie międzywojennym odwrócono go od strony Wielunia. W niniejszym tekście przytaczamy kilometraż powojenny stosowany przez PKP.
Mimo iż minęło już ponad 30 lat od likwidacji wieluńskiej „ciuchci”, nadal żywa jest pamięć o niej. W wielu rozmowach ludzi pracujących i korzystających z niej wspomina się ten środek lokomocji i sytuację podczas korzystania z niego. Poza dość sporą dokumentacją fotograficzną zachowały się także jej liczne ślady. Poza zachowanymi budynkami stacji są to głównie nasypy kolejowe i przyczółki z mostami. Jednym z obiektów, który pamięta czasy kolejki wąskiego toru, jest budynek wagi wagonowej przy cukrowni „Wieluń”.
W wielu miejscach byłe torowisko wykorzystano w charakterze lokalnych dróg. W Mokrsku obecnie drogi gruntowe pomiędzy dawnymi stacjami i bocznicą w kierunku cegielni oraz ta w stronę Słupska prowadzą dawnym torowiskiem lub bezpośrednio obok niego. Warto odwiedzić izbę pamięci prowadzoną przez Klub Pasjonatów Wsi Mokrsko, która ma swoją siedzibę w budynku miejscowej biblioteki, gdzie zgromadzono wiele pamiątek po kolejce.
W ostatnich latach samorządy gmin Wieluń i Praszka częściowo adaptowały dawne torowisko na ścieżkę rowerową. Miłośnicy starej kolei koniecznie powinni odwiedzić Muzeum w Praszce, gdzie na placu wyeksponowany jest parowóz Px48 nr 1770, który jeździł na tej linii. Parowóz ten zachował się do dziś – jest prawie kompletny i w stanie bardzo dobrym (a to raczej wyjątek, a nie reguła). Jest on wpisany do rejestru zabytków.
———-
To była druga część artykułu dotyczącego historii Wieluńskiej Kolei Wąskotorowej oraz zlokalizowanych wzdłuż niej stacji i przystanków. Przeczytaj też pozostałe fragmenty:
- Część 1: Historia kolejki
- Część 2: Ślady dawnej kolejki (tu jesteś)
- Część 3: Odcinek Wieluń – Turów
- Część 4: Odcinek Chotów – Kowale (wkrótce)
- Część 5: Odcinek Praszka Wąsk. – Zawisna (wkrótce)
Tekst stanowi fragment artykułu opublikowanego w czasopiśmie „Na Sieradzkich Szlakach”. Autorzy: Rajmund Kieler, Jarosław Klimas, Piotr Pawlak
