Pojazd jest napędzany przez moment obrotowy wytwarzany przez silnik. Aby samochód poruszał się płynnie i aby nie trzeba było całkowicie wyłączać silnika za każdym razem, gdy chcemy zwiększyć lub zmniejszyć prędkość, konieczne jest przekazywanie momentu obrotowego z silnika na koła o różnych amplitudach obrotów. W tym celu inżynierowie opracowali sprzęgło do samochodu.
Sprzęgło w pojeździe to mechanizm, który za pośrednictwem skrzyni biegów przenosi moment obrotowy z silnika pojazdu na jego koła i pozwala na krótkie odłączenie wału napędowego od reszty układu napędowego, a następnie jego ponowne płynne połączenie. Sprzęgło jest zamontowane pomiędzy skrzynią biegów a silnikiem.
Włączenie sprzęgła oddziela silnik od skrzyni biegów, rozłączając przepływ mocy, rozłączenie sprzęgła łączy silnik ze skrzynią biegów, przekazując moc na koła.
Dzięki sprzęgłu pojazd stoi w miejscu nawet przy pracującym silniku, a zmiany biegów w skrzyniach manualnych lub automatycznych są płynne.
Sprzęgło składa się z tych elementów:
- dwie tarcze napędowe to koło zamachowe i kosz sprzęgłowy;
- jedna tarcza slave – tarcza sprzęgła z kołkami;
- wałek główny z przekładnią zębatą;
- wałek wtórny z przekładnią zębatą;
- łożysko zwalniające;
- pedał sprzęgła.
Koło zamachowe jest sztywno osadzone na wale korbowym silnika, a kosz sprzęgłowy jest do niego przykręcony. Sprężyna przeponowa, w którą wyposażony jest kosz sprzęgłowy, dociska tarczę sprzęgłową do powierzchni koła zamachowego.
Podczas pracy silnika wał korbowy, a tym samym koło zamachowe wykonują ruchy obrotowe. Wał główny skrzyni biegów poprzez łożysko wchodzi w kosz sprzęgła, koło zamachowe i tarczę koła zębatego. Obrót z koła zamachowego na wał główny nie jest przenoszony bezpośrednio, układ sprzęgła służy temu celowi przez tarczę koła zębatego, która obraca się z wałem z tą samą prędkością i porusza się po wale do przodu i do tyłu.
Pedał zmienia położenie tarczy na wale. Gdy pedał sprzęgła jest wciśnięty, łożysko zwalniające wywiera nacisk na membranę, tarcze sprzęgła otwierają się i wałek główny zatrzymuje się. Gdy dźwignia na skrzyni biegów jest przesunięta i włączona jest prędkość, zębniki na wale pierwotnym zazębiają się z zębnikami na wale wtórnym. Gdy pedał sprzęgła zostanie delikatnie zwolniony, tarcza napędowa zostaje dociśnięta do koła zamachowego. A wałek główny, który jest połączony z tarczą slave, zaczyna się obracać. Dzięki przekładniom wału, obrót jest przekazywany na koła i pojazd zaczyna się poruszać.
Prawie wszystkie manualne skrzynie biegów posiadają pedał sprzęgła służący do włączania i wyłączania sprzęgła. Pedał sprzęgła jest uruchamiany hydraulicznie lub mechanicznie.
Samochody z automatyczną skrzynią biegów wykorzystują konwerter momentu obrotowego zamiast sprzęgła ręcznego do przeniesienia mocy z silnika na skrzynię biegów. Składa się on z turbiny, wirnika, stojana i sprzęgła lock-up. Niektóre samochody wykorzystują system podwójnego sprzęgła – te zwykle mają łopatkowe shiftery na kierownicy do ręcznej zmiany biegów. Jak widać – mimo różnic w stosunku do sprzęgła w manualnych skrzyniach biegów, automatyczne skrzynie biegów również wykorzystują sprzęgło.
Artykuł partnerski
